Web Güvenliği: En Önemli Terminolojiler ve Kavramlar

featured
service
Paylaş

Bu Yazıyı Paylaş

veya linki kopyala

Web güvenliği günümüz teknoloji çağında son derece önemli bir konudur. İnternet üzerinde birçok tehlikeyle karşılaşabilirsiniz, ancak web güvenliği kavramına hakim olduğunuzda internet kullanımınız daha güvenli hale gelir. Bu makale, web güvenliği konusu hakkında temel terminolojileri ve kavramları açıklamaktadır.

SSL/TLS, web siteleri arasındaki veri transferini şifreleyen bir güvenlik protokolüdür. Bu sayede çevrimiçi işlemlerinizi daha güvenli hale getirebilirsiniz. Firewall, ağa giren ve çıkan verileri filtreleyerek istenmeyen trafikleri engellemeye yardımcı olan bir güvenlik yazılımıdır. Ağ trafiğinin bağlantı durumunu izleyen Stateful Firewall, sadece belirli bağlantıları izin verirken, Paket filtreleme gelen ve giden trafiği inceler ve belirli IP adreslerine veya portlara izin verir veya engeller. Uygulama Katmanı Güvenlik Duvarı ise HTTP trafiğini izleyerek istenmeyen içeriği filtreler.

Network Address Translation (NAT), ağ trafiğindeki IP adreslerini değiştirerek ağdaki cihazları gizleyen bir güvenlik yöntemidir. DDoS saldırıları, birden fazla bilgisayarın veya cihazın bir hizmete aynı anda yoğun trafik göndererek çalışmasını engelleyen bir saldırı türüdür. Botnet, birçok bilgisayarın veya cihazın uzaktan kontrol edildiği bir ağdır ve DDoS saldırılarında kullanılabilir. DoS saldırısı ise bir sistemi dışarıdan gelen yüksek trafiğe maruz bırakarak çökertmeye çalışan bir saldırıdır.

SQL Injection, web uygulamalarına kötü amaçlı kod enjekte ederek veritabanına erişim sağlamak için kullanılan bir saldırı tekniğidir. Blind SQL enjeksiyonu, hedef web uygulamasının veritabanı yapısını öğrenmek için yapılan bir saldırı türüdür. XSS, web uygulamalarında kullanıcı girdilerinin yetersiz bir şekilde filtrelenmesi sonucu kötü amaçlı kodların çalıştırılabildiği bir açıktır. Reflected XSS, saldırganın önceden hazırlanmış bir bağlantıyı hedef kullanıcılara göndermesi ve kullanıcıların tıklaması sonucu oluşan bir saldırıdır. Stored XSS ise kötü amaçlı kodların hedef web uygulamasının veri tabanına kaydedilmesi ve daha sonra kullanıcılar tarafından görüntülenerek çalıştırılmasıyla gerçekleşen bir saldırıdır.

SSL/TLS

SSL/TLS, web siteleri arasındaki veri transferini şifreleyen bir güvenlik protokolüdür. Bu protokol, web sitesindeki verilerin kullanıcının bilgisayarına veya cihazına ulaşmadan önce şifrelenmesini sağlar. Bu sayede, web sitesi ile kullanıcının bilgisayarı arasında veri iletişimi sırasında herhangi bir araya girildiğinde verilerin çalınması veya manipüle edilmesi önlenmiş olur.

SSL/TLS protokolü, iki ana işlemi gerçekleştirir. İlk olarak, web sitesine erişen kullanıcının kimlik bilgileri doğrulanır. Bu işlem, HTTPS ile başlayan URL’lerdeki “S” harfi ile gösterilir. İkinci olarak, veriler şifrelenir ve sadece doğru anahtara sahip kullanıcılar tarafından görüntülenebilir hale gelir.

SSL/TLS protokolü, web sitesine güvenli bir şekilde veri gönderip almak için gereklidir. Özellikle online alışveriş sitelerinde, kullanıcıların kişisel ve finansal bilgileri şifrelenerek koruma altına alınır. SSL/TLS protokolünde kullanılan şifreleme yöntemleri yüksek güvenlik seviyeleri sağlar ve veri çalınmasına karşı etkili bir koruma sağlar.

Firewall

Firewall, internet ortamında faaliyet gösteren ağlarda gelen ve çıkan verilerin güvenliğini sağlamak amacıyla kullanılan bir güvenlik yazılımıdır. Bu yazılım sayesinde ağ trafiği filtrelenerek istenmeyen trafikler engellenebilir.

Firewall, bir ağ yerine, bir sistemi korumak amacıyla da kullanılabilir. İnternet veya diğer ağ kaynaklı istenmeyen bağlantılara karşı korunmak isteyen kullanıcılar, bir firewall yazılımı kullanarak sisteminin güvenliğini arttırabilir. Firewall, ağ bağlantısının bir filtre olarak kullanılması sayesinde, kullanıcılarına daha yüksek bir güvenlik seviyesi sunar.

Birçok firewall çeşidi mevcuttur. Bunlar arasında stateful firewall, paket filtreleme ve uygulama katmanı güvenlik duvarı bulunmaktadır.

  • Stateful firewall, ağ trafiğinin bağlantı durumunu izleyen bir güvenlik duvarıdır. Sadece belirli bağlantılara izin verir, diğerlerini engeller.
  • Paket filtreleme, gelen ve giden trafiği inceler. Belirli IP adreslerine veya portlara izin verir veya engeller.
  • Uygulama katmanı güvenlik duvarı, HTTP trafiğini izleyerek istenmeyen içeriği filtreleyen bir yazılımdır.

Firewall yazılımı sayesinde, ağ veya sistem trafiği daha güvenli hale gelir. Bu, hem kurumsal hem de bireysel kullanıcılar için son derece önemlidir. Ayrıca, güvenlik açısından kritik olan bilgilerin korunması için firewall yazılımı mutlaka kullanılmalıdır.

Stateful Firewall

Stateful Firewall, ağ güvenliği için kullanılan bir tür güvenlik duvarıdır. Bu güvenlik duvarı, ağ trafiğindeki bağlantı durumunu izleyen bir yöntem kullanır. Stateful Firewall, ağdaki trafiği kontrol ederek ve sadece belirli bağlantılara izin vererek ağ güvenliğini artırmak için kullanılan bir yöntemdir.

Stateful Firewall, ağdaki tüm bağlantıların gönderilen ve alınan paketlerini kaydeder. Bu sayede, güvenlik duvarı ağ trafiğini izler ve yalnızca belirli paketlere izin verir. Daha önce izin verilen bağlantılar, daha sonra bu bağlantının güvenli olarak kabul edilmesi için kontrol edilir.

MAKALE
Siber Saldırıların Arkasındaki Gerçek: Kim Bu Hackerlar?

Bu güvenlik duvarı aynı zamanda, TCP/IP bağlantı durumlarını izleme yeteneği ile de özellikle etkilidir. Böylece eşleşmeyen bir paket geldiğinde, güvenlik duvarı hemen buna müdahale ederek herhangi bir tehlikeli durumun önüne geçer. Stateful Firewall, güvenliği artırmak için birçok işletme ve organizasyonda kullanılmaktadır.

Paket filtreleme

Paket filtreleme, bir ağdaki gelen ve giden trafiği inceler ve belirli IP adreslerine veya portlara izin verir veya engeller. Paket filtreleme, ağ güvenliği için oldukça önemlidir ve birçok farklı teknolojide kullanılır. Paket filtreleme, ağ üzerindeki veriyi izler ve belirlenen kurallara göre yapılır. Bu kurallar, bir ağın veya sunucunun hangi IP adresleri veya portlardan veri alabileceğini belirler.

Paket filtreleme güvenlik duvarı, ağın dışından gelen saldırıları önlemek için kullanılır. Bu tür bir saldırıda, bir hacker bir ağa girmeye çalışır ve ardından bu ağ üzerinden saldırılır. Paket filtreleme güvenlik duvarı, hangi IP adreslerine ve portlara erişim sağlanacağını belirler ve saldırıların önlenmesine yardımcı olur.

Paket filtreleme, genellikle istenmeyen trafiği engellemek için kullanılır. Örneğin, bir ağda bir uygulama belirli bir IP adresinden gelirse veya belirli bir portu kullanırsa, bu uygulamanın trafiği engellenebilir. Paket filtreleme, aynı zamanda ağda yer alan tüm cihazlara aynı kuralları uygulayabilir ve ayrıca belirli cihazlar veya uygulamalar için özel kurallar belirleyebilir.

Uygulama Katmanı Güvenlik Duvarı

Uygulama Katmanı Güvenlik Duvarı (Application Layer Firewall), web uygulamaları gibi HTTP trafiği içeren ağ trafiğini izleyerek, istenmeyen içeriği filtreleyen bir güvenlik duvarıdır. IP paketlerinin yanı sıra HTTP protokolünde taşınan bilgileri de kontrol eder. Bu şekilde web uygulamalarında meydana gelebilecek açıkların önüne geçilir.

Uygulama Katmanı Güvenlik Duvarı, işletmelerin web uygulamalarına yönelik saldırılardan korunmalarına yardımcı olur. Bu tür güvenlik duvarları, gelen HTTP isteklerinin uzantılarını ve içeriğini kontrol ederek, kötü amaçlı kodların yürütülmesini engeller.

Bu tür güvenlik duvarları, parolaları, kimlik bilgilerini ve kredi kartı numaralarını içeren hassas bilgilerin de korunmasını sağlar. Uygulama katmanı güvenlik duvarları, ağ trafiğinin içeriğini de analiz ederek, bilgi hırsızlığına karşı da önlem alır.

Uygulama Katmanı Güvenlik Duvarı aynı zamanda bir IPS (Intrusion Prevention System) özelliği de taşır ve istenmeyen protokollerin kullanımını bloke eder. Bu sayede ağın daha güvenli bir şekilde yönetilmesi sağlanır. Uygulama katmanı güvenlik duvarları, birçok farklı özellik ve modül içerebilir ve esnek bir yapıya sahiptir. Bu sayede, işletmelerin farklı ihtiyaçlarına göre özelleştirilebilirler.

Network Address Translation (NAT)

Network Address Translation (NAT), ağda bulunan cihazların gerçek IP adreslerinin gizlenmesi için kullanılan bir güvenlik yöntemidir. NAT, ağda bulunan cihazların kullanıcıya fark ettirilmeden güvenli bir şekilde internete bağlanmasına olanak tanır.

Bir NAT cihazı, ağdaki her cihazın IP adresini birbirinden farklı bir IP adresiyle değiştirir ve internete gönderir. Bu nedenle, internet tarafından görünen IP adresi NAT cihazının IP adresidir. Bu şekilde, internete bağlanan cihazların gerçek IP adresi gizlenir ve ağdaki cihazlar daha güvenli hale gelir.

NAT Yöntemleri
NAT Yöntemi Açıklama
Static NAT Ağdaki her cihaza statik bir IP adresi atar ve bu adres daima aynıdır.
Dynamic NAT Ağdaki her cihaza farklı bir IP adresi tahsis eder ve bu adresler çoğunlukla kullanıcı tarafından unutulur.
NAT Overload Bir IP adresi birden fazla cihaza atanır ve giden internet trafiği için farklı bir port numarası kullanılır.

Bazı NAT cihazları, ağ trafiğindeki farklı servisleri (HTTP, FTP, DNS vb.) ayırt edebilir ve farklı NAT yöntemleri uygulayabilir. Bu sayede, internete bağlanan cihazların daha güvenli olması sağlanabilir. NAT, yalnızca IP adreslerini gizlemekle kalmaz, ayrıca ağdaki cihazları dış saldırılardan korur.

DDoS Saldırıları

DDoS saldırıları, modern web uygulamalarının en önemli güvenlik tehditlerinden biridir. Bu saldırı türü, binlerce hatta milyonlarca bilgisayarın veya cihazın bir hizmete aynı anda yoğun trafik göndererek çalışmasını engelleyen bir tekniktir. DDoS saldırıları, web sitelerinin ve uygulamalarının işlevselliğini ciddi şekilde etkileyebilir ve hatta şirketlerin operasyonlarının durmasına neden olabilir.

MAKALE
En Çok Hacklenen Sektörler Nelerdir?

Bu tür saldırılar birkaç farklı yöntem kullanarak gerçekleştirilebilir. En yaygın yöntemler arasında SYN Saldırısı, UDP Saldırısı, ICMP Saldırısı ve HTTP Saldırısı bulunur. Her bir saldırı türü farklı bir yöntem kullanarak hizmeti engeller. Örneğin, SYN Saldırısı, bir hizmete çok sayıda SYN isteği göndererek hizmetin cevap verememesine veya yavaşlamasına neden olur.

Saldırı Türü Amaç
SYN Saldırısı Hizmetin cevap verememesi
UDP Saldırısı Hizmetin çökmesi
ICMP Saldırısı Hizmetin yavaşlaması
HTTP Saldırısı Hizmetin erişilemez olması

DDoS saldırıları yalnızca büyük kuruluşları değil, küçük işletmeleri de hedef alabilir. Bu nedenle, her şirketin güvenlik stratejisi DDoS saldırılarını önlemeye ve azaltmaya yönelik bir plan içermelidir. Bu plan, bir firewall, yüksek bant genişliği ve DDos saldırılarına karşı koruyacak bir üçüncü taraf hizmeti kullanımını içerebilir.

Özetle, DDoS saldırıları, modern web uygulamaları için en büyük tehditlerden biridir. Web sitenizi ve hizmetlerinizi korumak için bir güvenlik stratejisi geliştirmek ve DDoS koruma önlemleri almak şirketinizin başarısı açısından önemlidir.

Botnet

Botnet, birçok bilgisayarın veya cihazın uzaktan kontrol edildiği bir ağ olarak tanımlanabilir. Bu ağ, saldırganların hedef web sitesine yoğun trafik göndererek DDoS saldırıları yapmasına olanak tanıyan bir araçtır. Bot ağları, genellikle kötü niyetli yazılımlar aracılığıyla bilgisayarların veya cihazların ele geçirilmesiyle oluşturulur.

Bir botnet genellikle, saldırganların kontrolünde olan bir komuta ve kontrol sunucusuna bağlı olan birçok bilgisayardan veya cihazdan oluşur. Bu sunucu, saldırganların bot ağındaki tüm cihazları uzaktan kontrol etmesine olanak tanır. Saldırganlar, bu cihazları kullanarak spam göndermek, kişisel bilgilerin çalınması veya DDoS saldırıları yapmak gibi çeşitli kötü amaçlı faaliyetlerde bulunabilirler.

Birçok bot, kullanıcılardan habersiz olarak bilgisayarlarına veya cihazlarına bulaşabilir. Bu nedenle, güncel anti-virüs yazılımına sahip olmak, güvenilir bir yazılım kaynağından indirme yapmak ve güçlü şifreler kullanmak önemlidir. Bot ağındaki bir cihazın tespit edilmesi ve kapatılması, genellikle uzmanların yardımını gerektirir.

DoS Saldırısı

DoS saldırıları, düşmanca bir üçüncü taraf tarafından bir ağı veya hizmeti hizmet dışı bırakmak üzere tasarlanmış bir saldırı türüdür. Bu saldırılar, çok sayıda bilgisayarın veya cihazın bir kaynağa aynı anda yoğun trafik göndermesiyle gerçekleştirilir. DoS saldırıları, bir sistemi dışarıdan gelen yüksek trafiğe maruz bırakarak çökertmeye çalışan bir saldırıdır.

Bir DoS saldırısı çok sayıda kaynak tarafından gerçekleştirilebilir, ancak bunların her biri saldırının etkisini artırır. Saldırılar genellikle bir ağ veya hizmete erişmek için kullanılan tüm kaynakların kullanılamaz hale getirilmesini amaçlar. Bu saldırılar ağ güvenliği için önemli bir tehdit oluşturduğundan, yapılandırılmış ağ koruması sağlanması önemlidir.

DoS saldırıları genellikle aşırı yoğun ağ trafiği veya spam e-postalar yoluyla gerçekleştirilir. Saldırganlar, çöküşe neden olacak şekilde bir hedefi doldurmak için büyük miktarda veri gönderirler. Saldırganlar, ağları hedef alan sorunları tespit etmek ve çözmek için DoS saldırılarını genellikle test ederler. DoS saldırılarına karşı koymak için farklı önlemler alınabilir. Saldırganın IP’sinin engellenmesi, hatta DoS koruma yazılımı kullanımı gibi, sisteme giren trafikteki aşırı talebi tüzüklemek için yapısal düzenlemeler yapılmış birçok yöntem bulunmaktadır.

SQL Injection

SQL injection, web uygulamalarına yönelik en tehlikeli saldırı türlerinden biridir. Bu saldırı tekniği, web uygulamalarına kötü amaçlı SQL sorguları enjekte ederek, veritabanından bilgi çekmek veya değiştirmek için kullanılır.

SQL enjeksiyonu, sadece belirli bir web sitesine saldırı yapmakla kalmaz, aynı zamanda tüm veritabanını hedef alarak daha da geniş bir alana yayılabilir. Bu nedenle, web geliştiricilerinin tüm web uygulamalarında güvenlik önlemleri alması ve SQL enjeksiyonu gibi saldırıları önlemek için gerekli tedbirleri almaları gerekir.

SQL enjeksiyonu genellikle, kullanıcı tarafından girilen verileri işleme yetersizliğinden kaynaklanır. Saldırganlar, web uygulamasına girilen bir formda kötü amaçlı bir kod enjekte ederek, veritabanı içinde bulunan bilgileri ele geçirir veya değiştirir.

SQL enjeksiyonunun önüne geçmek için, web geliştiricileri güvenli bir kod yazmalıdır. Bunun için, verilerin işlenmesinde gereksiz ve potansiyel olarak tehlikeli kodların kullanımından kaçınmak, veri giriş alanlarının doğrulanması ve uygun şekillerde filtrelenmesi gerekmektedir.

Yukarıda belirtilen önlemlerin alınması, web uygulamalarının güvenliğini artırabilir ve SQL enjeksiyonu gibi saldırıları önleyebilir. Ancak, bu saldırıların her zaman önlenemeyeceği ve güvenlik açıklarının tespit edilmesi için sürekli bir şekilde çalışılması gerektiği unutulmamalıdır.

MAKALE
Hack Saldırıları Neden Sıkça Gerçekleşiyor?

Blind SQL Injection

Blind SQL Injection, bir web uygulamasının veritabanı yapısını öğrenmek için kullanılan bir saldırı metodudur. Saldırgan, uygulamaya özgü SQL sorgularına benzer bir dizi sorgu kullanarak veritabanından veri çekmeye çalışır.

Bu tür bir saldırı, genellikle uygulama tarafından kabul edilen girdileri manipüle ederek gerçekleştirilir. Saldırgan, SQL sorgularına özel karakterler ekleyerek uygulamadan istediği bilgiyi elde etmeye çalışır.

Blind SQL enjeksiyonu, diğer SQL enjeksiyonu türleriyle karşılaştırıldığında daha zor bir yöntemdir çünkü saldırganın hedef uygulamanın veritabanı yapısına ilişkin hiçbir bilgisi yoktur.

Bununla birlikte, saldırgan, hedef uygulamanın davranışını inceleyerek ve sorgulara farklı girdiler ekleyerek veritabanından bilgi çıkarmaya çalışır. Bu nedenle, bir web uygulamasının SQL enjeksiyon saldırılarına karşı savunmasız olup olmadığını belirlemenin önemli bir yolu, uygulamaya özgü bir dizi girdi kullanarak testler yapmaktır.

XSS

XSS, yani “Cross-Site Scripting”; web uygulamalarında kullanıcılardan gelen girdilerin yeterince filtrelenmemesi sonucu, kötü amaçlı kodların çalıştırılabildiği bir güvenlik açığıdır. Bu tür saldırılar, web sayfalarının veya uygulamaların açıklarını kullanarak, kullanıcıların bilgilerine erişerek, onun adına farklı işlemler gerçekleştirebilmektedir.

XSS saldırıları, saldırganın, hedef web uygulamasında yanlış şekilde filtrelenen metin kutularına, linklere veya gömülü kodlara kötü amaçlı kodlar enjekte etmesiyle gerçekleşmektedir. Bu kötü amaçlı kodlar, kullanıcıların web sayfasına eriştiği anda, sayfadaki işlemleri tehlikeye atarak, bilgi hırsızlığına yol açabilmektedir.

Bu tür saldırılardan korunmak için, uygulamaların veri girişlerinde mutlaka filtreleme ve kontrol işlemleri yapılması gerekmektedir. Ayrıca geliştiriciler, web uygulamasına herhangi bir kullanıcı girişi alırken, olası güvenlik açıklarını en aza indirgemek için kontrol ve filtreleme için uygun kodlamalar yapmalıdır. Bu sayede, web uygulamaları daha güvenli hale getirilerek, kullanıcılarının bilgilerinin kötü niyetli kişilerin eline geçmesi engellenmiş olacaktır.

Reflected XSS

Reflected XSS, web uygulamalarında kullanıcıların form doldurma, arama yapma gibi işlemler sırasında oluşabilecek zayıf noktalardan yararlanarak gerçekleştirilen bir saldırı türüdür. Bu saldırı türünde, saldırgan önceden hazırladığı kötü amaçlı bir bağlantıyı hedef kullanıcılara gönderir. Kullanıcılar bağlantıya tıkladıklarında, kötü amaçlı kodlar web sayfasında yürütülür ve kullanıcının tarayıcısına zararlı içerik gönderilir.

Bu saldırı türü genellikle sosyal mühendislik yöntemleriyle gerçekleştirilir. Örneğin, saldırganlar e-posta göndererek veya mesaj yoluyla bir bağlantı göndererek kullanıcıların dikkatini çekip tıklamasını sağlarlar. Reflected XSS saldırıları, hedef web uygulamasındaki güvenlik açıklarından yararlandığından, uygulamanın yapısına bağlı olarak farklı şekillerde gerçekleştirilebilir.

  • Bazı web uygulamaları, kullanıcıların arama terimleri gibi değerleri URL parametreleri aracılığıyla alır. Bu durumda, saldırgan hazırladığı kötü amaçlı bir bağlantıda arama terimi olarak kötü kodu gönderebilir ve hedef kullanıcılar tıkladıklarında kötü amaçlı kodlar yürütülebilir.
  • Bir diğer yöntem ise, çıkışlarının bir kısmını sayfalama yaparak sağlayan uygulamalarda gerçekleşir. Saldırganlar, uygulamada çıktısı sayfalamalı olan bir formu hedef alabilirler. Bağlantıdaki kötü kod, uygulamada gerçekleşen bir arama sorgusu olarak işlev görebilir ve sonuç olarak kötü amaçlı kodlar yürütülebilir.

Reflected XSS saldırıları, kullanıcıların web uygulamalarında gezinirken dikkatli olmaları ve bilinmeyen bağlantılara tıklamamaları gerektiği konusunda farkındalık yaratılması gereken önemli bir tehdittir. Bu tür saldırılardan korunmak için, web uygulamalarının girdileri dikkatli şekilde filtrelenmeli ve korumalı olmalıdır. Kullanıcılar da, web uygulamalarında dikkatsiz davranmaktan kaçınarak, siber saldırılara karşı kendilerini koruyabilirler.

Stored XSS

Stored XSS, Cross-site scripting (XSS) saldırılarının bir türüdür. Bu saldırı türünde saldırganlar, kötü amaçlı kod parçalarını hedef web uygulamasının veri tabanına kaydederler. Bu kodlar genellikle gizli HTML etiketleri veya JavaScript kodları gibi veri tabanına gömülür. Daha sonra, bu kodlar hedef kullanıcılar tarafından görüntülendiğinde çalıştırılırlar. Bu durum, kullanıcıların bilgilerinin çalınması veya kötü amaçlı bir siteye yönlendirilmesi gibi sonuçlar doğurabilir.

Stored XSS saldırılarını önlemek için, web geliştiricilerinin kullanıcı girdilerini yalnızca belirli yerlerde kullanmaları gerekir. Kullanıcı girdileri, her zaman filtrelenmeli ve güvenli hale getirilmelidir. Ayrıca, yapılan tüm veri işleme işlemleri, güvenli bir şekilde yönetilmelidir.

Birçok web güvenlik duvarı, Stored XSS saldırılarını engellemeye yardımcı olabilir. Uygulama Katmanı Güvenlik Duvarı, HTTP trafiğini izleyerek istenmeyen içeriği filtreleyebilir. Bazı güvenlik duvarları, girdi alan alanlarının işlenmesinden önce kontroller yaparak, sunucuya gönderilen verileri filtreleyebilir.

Tepki Ver | Tepki verilmemiş
0
mutlu
Mutlu
0
_zg_n
Üzgün
0
sinirli
Sinirli
0
_a_rm_
Şaşırmış
0
vir_sl_
Virüslü
Web Güvenliği: En Önemli Terminolojiler ve Kavramlar

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir